दफा २४
निजी रक्षाको लागि गरेको काम कसूर नमानिने
(१) यस परिच्छेदको अधीनमा रही निजी रक्षाको अधिकार प्रयोग गर्दा भए गरेको कुनै काम कसूर मानिने छैन ।
(२) प्रत्येक व्यक्तिलाई आफ्नाे वा अरु कसैको जिउ, ज्यान वा सम्पत्तिलाई कुनै गैर कानूनी क्षतिबाट बचाउने अधिकारहुनेछ ।
(३) यस दफा बमोजिम निजी रक्षाको अधिकार प्रयोग गर्दा तत्काल कुनै काम नगरेमा आफ्नो वा अरु कसैको जीउ, ज्यान वासम्पत्तिलाई कुनै गैर कानूनी क्षतिबाट बचाउन सकिदैन भन्ने मनासिब विश्वास भएमा वा विश्वास गर्नु पर्ने मनासिब कारण भएमा मात्र प्रयोग गर्नुपर्नेछ ।
मुलुकी अपराध संहिता
सामान्य प्रावधानिरु
परिच्छेद - २
दफा ६: कानून बमोेजिमको काम कसूर नहुनेदफा ७: कानून बमोजिम बाहेक सजाय नहुनेदफा ८: तथ्यको भ्रममा परी गरेको काम कसूर नहुनेदफा ९: एउटै कसूरमा दोहोरो सजाय नहुनेःदफा १०: स्वच्छ सुनुवाईबाट वञ्चित नहुनेःदफा ११: आफ्नाे बिरुद्ध साक्षी हुन कर नलाग्नेदफा १२: कसूर प्रमाणित नभएसम्म कसूरदार नमानिनेदफा १३: बालबालिकाले गरेको काम कसूर नहुनेदफा १४: होस ठेगानमा नरहेको व्यक्तिले गरेको काम कसूर नमानिनेदफा १५: मञ्जुरी लिई गरेको काम कसूर नहुनेदफा १६: भलाईका लागि मञ्जुरी लिई गरेको काम कसूर नहुनेदफा १७: भलाईका लागि संरक्षकको मञ्जुरी लिई गरेको काम कसूर नहुनेदफा १८: भलाईका लागि मञ्जुरी नलिई गरेको काम कसूर नहुनेदफा १९: मञ्जुरी लिएर गरेको भए पनि कसूर मानिनेदफा २०: मञ्जुरीदफा २१: असल नियतले दिएको जानकारीबाट क्षति पुगेमा कसूर नहुनेदफा २२: डर त्रासमा परी गरेको काम कसूर नहुनेदफा २३: अन्य हानि, नोक्सानीबाट बचाउन असल नियतले गरेको काम कसूर नहुनेदफा २४: निजी रक्षाको लागि गरेको काम कसूर नमानिनेदफा २५: निजी रक्षाको अधिकारमा बन्देजदफा २६: ज्यान लिने अधिकार नहुनेदफा २७: मामुली हानि, नोक्सानी भएकोमा कसूर नहुनेदफा २८: बालबालिकाबाट गराएको कसूरमा उमेर पुगेकोलाई सजाय हुनेदफा २९: निरपेक्ष दायित्व (स्ट्रीक्ट लायविलिटि) हुने कसूरमा आपराधिक मनसाय परीक्षण नहुनेदफा ३०: सङ्गठित संस्थाबाट भएको कसूरमा काम गर्ने गराउनेको आपराधिक दायित्व हुनेदफा ३१: समूहबाट भएको कसूरमा सबै सदस्यलाई सजाय हुनेदफा ३२: अपराध पीडितलाई मुद्दाको कारबाहीको जानकारी र क्षतिपूर्ति पाउने हक हुने
फौजदारी कसूरिरु
परिच्छेद - १
दफा ४९: सार्वभौमसत्ता, अखण्डता वा राष्ट्रिय एकता उपर खलल गर्न नहुनेदफा ५०: राजद्रोहदफा ५१: राष्ट्रहित प्रतिकूल काम गर्न नहुनेदफा ५२: जातिहत्या गर्न नहुनेदफा ५३: नेपाल विरुद्व युद्ध गर्न वा नेपालसँग युद्धमा संलग्न राज्यका सेनालाई सहायता गर्न नहुनेदफा ५४: मित्र राष्ट्र बिरुद्ध युद्ध वा विद्रोह गर्न नहुनेदफा ५५: सैनिक वा प्रहरीलाई भडकाउन नहुनेदफा ५६: जासूसी गर्न नहुनेदफा ५७: राष्ट्रपति उपर आक्रमण गर्न नहुनेदफा ५८: राष्ट्रपति वा संसदलाई धम्की दिन नहुनेदफा ५९: हदम्याद
परिच्छेद - २
दफा ६०: गैरकानूनी भेला गर्न नहुनेदफा ६१: गैरकानूनी भेला रोक्ने वा भङ्ग गर्ने आदेश उल्लङ्घन गर्न नहुनेदफा ६२: प्रत्येक सदस्यले कसूर गरेको मानिनेदफा ६३: हूलदङ्गा गर्न नहुनेदफा ६४: हूलदङ्गा गर्न दुरुत्साहन दिन नुहुनेदफा ६५: सार्वजनिक शान्ति खलल पार्न नहुनेदफा ६६: राष्ट्रसेवकलाई बाधा विरोध गर्न नहुनेदफा ६७: सार्वजनिक स्थानमा आवागमनमा बाधा गर्न नहुनेदफा ६८: सार्वजनिक सेवा अवरुद्ध गर्न नहुनेदफा ६९: कर्फ्यु उल्लङ्घन गर्न नहुनेदफा ७०: झुठ्ठा अफबाह फैलाउन नहुनेदफा ७१: शान्ति भङ्ग गर्न घर, जग्गा वा सवारी साधन दिन नहुनेदफा ७२: संवेदनशील सार्वजनिक क्षेत्रमा मशाल जुलुश गर्न नहुनेदफा ७३: आवश्यक वस्तु तोडफोड वा हानि, नोक्सानी गर्न नहुनेदफा ७४: हदम्याद
परिच्छेद - ३
दफा ७५: समाह्वान, इतलायनामा इत्यादिको तामेलीमा बाधा पुर्याउन नहुनेदफा ७६: समाह्वान, इतलायनामा, सूचना वा आदेश नबुझी फर्काउन नहुनेदफा ७७: समाह्वान, इतलायनामा, सूचना वा आदेश तामेल हुन नदिई छली हिड्न नहुनेःदफा ७८: समाह्वान, इतलायनामा इत्यादि च्यात्न वा उप्काउन नहुनेदफा ७९: झुठ्ठो तरिकाले म्याद तामेल गर्न नहुनेदफा ८०: लिखत पेश गर्न इन्कार गर्न नहुनेदफा ८१: शपथ लिएको व्यक्तिले झुठ्ठा कुरा व्यक्त गर्न नहुनेदफा ८२: शपथ गर्न इन्कार गर्न नहुनेदफा ८३: जवाफ दिन इन्कार गर्न नहुनेदफा ८४: झुठ्ठा जानकारी दिन नहुनेदफा ८५: बाधा विरोध गर्न नहुनेदफा ८६: राष्ट्रसेवकलाई मद्दत दिन इन्कार गर्न नहुनेदफा ८७: आदेशको अवज्ञा गर्न नहुनेदफा ८८: हदम्याद
परिच्छेद - ४
दफा ८९: झुठ्ठा प्रमाण बनाउन नहुनेदफा ९०: झुठ्ठा प्रमाण पत्र बनाउन र दिन नहुनेदफा ९१: झुठ्ठा प्रमाण वा प्रमाण पत्र प्रयोग गर्न नहुनेदफा ९२: लिखत नष्ट गर्न नहुनेदफा ९३: कसूरको प्रमाण दवाउन नहुनेदफा ९४: सूचना दिन अवरोध पुर्याउन नहुनेदफा ९५: कसूरदारलाई आश्रय दिन नहुनेदफा ९६: कसूर भएको जानकारी दिनु पर्नेदफा ९७: सम्पत्ति दवाउन वा सम्पत्तिमा झुठ्ठा दावी गर्न नहुनेदफा ९८: झुठ्ठा उजुरी दिन नहुनेदफा ९९: बदनियतपूर्वक अनुसन्धान वा अभियोजन गर्न नहुनेदफा १००: जमानतको शर्त विपरीत अनुपस्थित हुन नहुनेदफा १०१: पक्राउको बाधा विरोध गर्न वा थुनाबाट भाग्न नहुनेदफा १०२: पक्राउबाट उम्काउन वा थुनाबाट भगाउन नहुनेदफा १०३: हदम्याद
परिच्छेद - ५
दफा १०४: सङ्क्रामक रोग फैलाउन नहुनेदफा १०५: मानव रोग प्रतिरोधक क्षमता उन्मुक्ति गर्ने जिवाणु (एचदफा १०६: सरुवा रोग सम्बन्धी कानूनको उल्लङ्घन गर्न नहुनेदफा १०७: खाद्य पदार्थमा मिसावट गर्न नहुनेदफा १०८: झुक्यानमा पारी खाद्य पदार्थ बिक्री वितरण गर्न नहुनेदफा १०९: झुक्यानमा पारी कुनै वस्तु बिक्री–वितरण गर्न नहुनेदफा ११०: बिक्री गर्ने उपभोग्यवस्तु बिक्री नगरी जम्माखोरी गर्न नहुनेदफा १११: पानी दुषित पार्न नहुनेदफा ११२: वातावरण प्रदुषित गर्न नहुनेदफा ११३: सार्वजनिक बाटो, नदी वा स्थलमा खतरा वा बाधा पुर्याउन नहुनेदफा ११४: विषालु वा विष्फोटक पदार्थ प्रयोग गर्दा लापरबाही गर्न नहुनेदफा ११५: घर निर्माण गर्दा, भत्काउँदा वा मर्मत गर्दा लापरबाही गर्न नहुनेदफा ११६: पशुपंक्षी राख्दा लापरबाही गर्न नहुनेदफा ११७: पशुपंक्षी छाडा छाड्न नहुनेदफा ११८: अभद्र व्यवहार गर्न नहुनेदफा ११९: वेश्यागमनको प्रचार गर्न नहुनेदफा १२०: वेश्यावृति वा वेश्यागमनका लागि घर, जग्गा प्रयोग गर्न दिन नहुनेदफा १२१: अश्लिल किताब, पर्चा इत्यादि बनाउन वा बिक्री गर्न नहुनेदफा १२२: सार्वजनिक स्थानमा यौनाङ्ग देखाउन नहुनेदफा १२३: सार्वजनिक स्थानमा यौन क्रिया गर्न नहुनेदफा १२४: सार्वजनिक उपद्रयाईं गर्न नहुनेदफा १२५: जुवा खेल्न वा सट्टाबाजी गर्नु नहुनेदफा १२६: भिक्षा माग्न वा माग्न लगाउन नहुनेदफा १२६क: कसूर पीडितको नाममा सहयोग लिन नहुने:दफा १२७: क्षतिपूर्ति भराउनु पर्नेदफा १२८: हदम्याद
परिच्छेद - ६
दफा १२९: इजाजत पत्र प्राप्त नगरी हातहतियार उत्पादन गर्न नहुनेदफा १३०: इजाजत पत्र प्राप्त नगरी हातहतियारको कारोबार गर्न नहुनेदफा १३१: खास किसिमका हातहतियार प्राप्त गर्न नहुनेदफा १३२: इजाजतपत्र विना हातहतियार राख्न वा लिएर हिड्न नहुनेदफा १३३: हातहतियार खरखजानाको कारोबारको अभिलेख राख्नु पर्नेदफा १३४: आणविक, रासायनिक, जैविक (जिवाणुयुक्त) वा विषालु हातहतियार उत्पादन वा कारोबार गर्न नहुनेदफा १३५: कसूरसँग सम्बन्धित चल अचल सम्पत्ति जफत हुनेदफा १३६: क्षतिपूर्ति भराउनेदफा १३७: हदम्याद
परिच्छेद - ७
दफा १३८: विष्फोटक पदार्थ उत्पादन गर्न नहुनेदफा १३९: विष्फोटक पदार्थको कारोबार गर्न नहुनेदफा १४०: कृत्रिम विष्फोटक पदार्थ बनाउन वा प्रयोग गर्न नहुनेदफा १४१: बारुदी सुरुङ्ग बनाउन वा विष्फोटक पदार्थ ओछ्याउन नहुनेदफा १४२: उत्पादन वा कारोबारको अभिलेख राख्नु पर्नेदफा १४३: विष्फोटक पदार्थको ओसार पसार, ढुवानी वा भण्डारण गर्दा होसियारी अपनाउनु पर्नेदफा १४४: कसूरसँग सम्बन्धित चल वा अचल सम्पत्ति जफत हुनेदफा १४५: क्षतिपूर्ति भराउनेदफा १४६: हदम्याद
परिच्छेद - ८
दफा १४७: व्यक्ति विशेषले सार्वजनिक घर, जग्गा आफ्नाे बनाउन नहुनेदफा १४८: व्यक्ति विशेषले सार्वजनिक सम्पदा आफ्नाे बनाउन नहुनेदफा १४९: प्राकृतिक सम्पदामाथि अतिक्रमण गर्न नहुनेदफा १५०: सार्वजनिक भौतिक संरचनाको अनधिकृत कब्जा वा विनाश गर्न नहुनेदफा १५१: राष्ट्रिय गान, झण्डा वा निशान छापको अपमान वा क्षति गर्न नहुनेदफा १५२: राष्ट्रिय विभूतिको अपमान गर्न नहुनेदफा १५३: क्षतिपूर्ति भराई दिनु पर्नेदफा १५४: हदम्याद
परिच्छेद - १०
दफा १६०: भेदभावपूर्ण व्यवहार गर्न नहुनेदफा १६१: भेदभाव गरी बस्तु वा सेवा खरिद बिक्री वा वितरण गर्न नहुनेदफा १६२: जवर्जस्ती काममा लगाउन नहुनेदफा १६३: दास बनाउन नहुनेदफा १६४: बन्धक बनाउन वा बाँधा राख्न नहुनेदफा १६५: सामाजिक रीति स्थितिमा खलल पार्न नहुनेदफा १६६: जातिपातिको आधारमा छुवाछुत वा अन्य भेदभावपूर्ण व्यवहार गर्न नहुनेःदफा १६७: यातना दिन नहुनेःदफा १६८: अपमानजनक वा अमानवीय व्यवहार गर्न नहुनेःदफा १६९: क्षतिपूर्ति भराई दिनु पर्नेःदफा १७०: हदम्यादः
परिच्छेद - १२
दफा १७७: ज्यान मार्ने नियतले कुनै काम गर्न नहुनेदफा १७८: ज्यान जान सक्ने काम गर्न नहुनेदफा १७९: गम्भीर उत्तेजना वा रीसको आवेशबाट ज्यान लिन नहुनेदफा १८०: मार्न चाहेको व्यक्ति नमरी अर्को व्यक्ति मरेमा सजाय हुनेदफा १८१: लापरवाहीपूर्ण काम गरी ज्यान मार्न नहुनेदफा १८२: हेलचक्र्याईं गरी ज्यान मार्न नहुनेदफा १८३: ज्यान मार्ने उद्योग गर्न नहुनेदफा १८४: आफ्नो संरक्षकत्वमा रहेको व्यक्तिलाई फाल्न वा परित्याग गर्न नहुनेदफा १८५: आत्महत्या गर्न दुरुत्साहन दिन नहुनेदफा १८६: क्षतिपूर्ति भराई दिनु पर्नेदफा १८७: हदम्याद
परिच्छेद - १४
दफा १९१: कुटपिट गर्न नहुनेदफा १९२: अङ्गभङ्ग गर्न नहुनेदफा १९२क: तेजाब प्रयोग गरी अङ्गभङ्ग गर्न नहुने:दफा १९३: ज्वलनशील, जैविक वा विषालु पदार्थ प्रयोग गरी कुरुप पार्न नहुनेदफा १९४: गम्भीर उत्तेजना वा रीसको आवेशबाट कुटपिट वा अङ्गभङ्ग भएकोमा सजायदफा १९५: लापरवाहीपूर्ण काम गरी वा हेलचत्र्याई गरी कुटपिट गर्न वा अङ्गभङ्ग वा अन्य चोट पुर्याउननहुनेदफा १९६: आपराधिक बल प्रयोग गर्न नहुनेदफा १९७: कसूर गर्ने नियतले वेहोस पार्न नहुनेदफा १९८: क्षतिपूर्तिदफा १९९: हदम्याद
परिच्छेद - १७
दफा २११: अपहरण गर्न नहुनेदफा २१२: शरीर बन्धक लिन नहुनेदफा २१३: अपहरण वा शरीर बन्धक लिएमा हुने सजायदफा २१४: थप सजाय हुनेदफा २१५: दुरुत्साहन दिने वा आदेश दिने वा उद्योग गर्ने वा षडयन्त्र गर्ने व्यक्ति वा मतियारलाई सजायहुनेदफा २१६: आत्मसमर्पण गरेमा सजाय कम हुनेदफा २१७: क्षतिपूर्ति भराई दिनु पर्नेेदफा २१८: हदम्याद
परिच्छेद - १८
दफा २१९: जवर्जस्ती करणी गर्न नहुनेदफा २२०: हाडनातामा करणी गर्न नहुनेदफा २२१: थुनामा रहेको व्यक्तिसँग करणी गर्न नहुनेदफा २२२: आफ्नाे संरक्षण वा सुरक्षामा रहेको व्यक्तिसँग करणी गर्न नहुनेदफा २२३: कार्यालय वा पेशागत सेवा प्राप्त गर्ने व्यक्तिसँग करणी गर्न नहुनेदफा २२४: यौन दुव्र्यवहार गर्न नहुनेदफा २२५: बालयौन दुरुपयोग गर्न नहुनेदफा २२६: अप्राकृतिक मैथुन गर्न नहुनेदफा २२७: पशु करणी गर्न नहुनेदफा २२७क: मिलापत्र गर्न वा गराउन नहुनेदफा २२८: क्षतिपूर्ति भराई दिनु पर्नेदफा २२९: हदम्याद
परिच्छेद - १९
दफा २३०: इजाजत प्राप्त नगरेको व्यक्तिले इलाज गर्न नहुनेदफा २३१: बद्नियत चिताई इलाज गर्न नहुनेदफा २३२: लापरबाही वा हेलचक्य्राइँ गरी इलाज गर्न नहुनेदफा २३३: मञ्जुरी विना मानव शरीरमा परीक्षण गर्न नहुनेदफा २३४: जोखिमपूर्ण औषधि बिक्री वितरण गर्न नहुनेदफा २३५: औषधिमा मिसावट गर्न वा मिसावट गरेको औषधि बिक्री गर्न नहुनेदफा २३६: म्याद नाघेको वा पूर्व सावधानी नलिई औषधि बिक्री, वितरण गर्न नहुनेदफा २३७: एक औषधिलाई अर्को औषधि भनी बिक्री वितरण गर्न नहुनेदफा २३८: झुठ्ठा प्रतिवेदन दिन नहुनेदफा २३९: क्षतिपूर्ति भराई दिनु पर्नेदफा २४०: हदम्याद
परिच्छेद - २२
दफा २५६: खोटा मुद्रा बनाउन नहुनेदफा २५७: खोटा मुद्रा चलन गर्न नहुनेदफा २५८: खोटा मुद्रा बनाउने सामान बनाउन, राख्न वा मर्मत गर्न नहुनेदफा २५९: मापदण्ड विपरीत मुद्रा बनाउन नहुनेदफा २६०: मुद्रा बनाउने औजार बाहिर लैजान नहुनेदफा २६१: मुद्राको तौल घटाउन वा रुप वदल्न नहुनेदफा २६२: रोक लगाइएको मुद्रा चलन चल्तीमा ल्याउन नहुनेदफा २६३: बैङ्क नोट वा सिक्का जलाउन, गाल्न, च्यात्न वा बैङ्क नोटमा लेख्न नहुनेदफा २६४: झुत्रो बैङ्क नोट दुरुपयोग गर्न नहुनेदफा २६५: जफत हुनेदफा २६६: हदम्याद
परिच्छेद - २५
वैयशिक गोपनीयता तथा प्रमतष्टा हवरुद्वको कसूर
परिच्छेद - १
दफा २९३: अर्काको कुरा सुन्न वा ध्वनी अङ्कन गर्न नहुनेदफा २९४: गोप्य कुरा प्रकट गर्न नहुनेदफा २९५: अनुमति विना कुनै व्यक्तिको तस्वीर खिच्न वा तस्वीरको स्वरुप बिगार्न नहुनेदफा २९६: अनुमति विना एकको तस्वीर अरुलाई दिन वा बिक्री गर्न नहुनेदफा २९७: चिठ्ठी खोल्न वा टेलिफोनमा गरेको कुरा सुन्न नहुनेदफा २९८: विद्युतीय माध्यमद्वारा गोपनीयता भङ्ग गर्न नहुनेदफा २९९: छलकपटपूर्ण टेलिफोन वा सन्देश प्रवाह गर्न नहुनेदफा ३००: हैरान पार्ने बद्नियतले चिठ्ठी पत्र लेख्न नहुनेदफा ३०१: अरुको शरीर खानतलासी गर्न नहुनेदफा ३०२: अरुको आवासमा अनाधिकृत प्रवेश गर्न नहुनेदफा ३०३: क्षतिपूर्ति भराई दिनु पर्नेदफा ३०४: हदम्याद